در سالهای دور، قلیان وسیله سرگرمی بود و معمولاً افراد مسن مرد یا زن از آن استفاده میکردند؛ اما اکنون قلیان پای ثابت شبنشینیها در بسیاری از خانوادههای ایرانی شده است و کمتر خانوادهای به آن به چشم مادهای دخانی نگاه میکند؛ البته در این میان اقبالش در میان زنان نیز بلند است.
قلیان؛ اعتیادی شیک و مجلسی
قلیان، اعتیادی شیک و مجلسی است که در طول تاریخ بارها منع و دوباره آزاد شد؛ اما به خود نام اعتیاد نگرفته است. اگر به تاریخ رجوع کنیم، نام «شاهعباسصفوی» با یکی از تفریحات جوانان امروز گره خورده است. وی آن زمانها که خبری از آمارهای تکاندهنده و لیست بیماریهای مرتبط با استعمال قلیان نبود، تلاش زیادی در جهت براندازی این عادت در بین ایرانیان کرد. اما این عادت نه تنها گرد زمان بر آن ننشست، بلکه بعد از جولان دادن در میان افراد مسن اکنون به تفریح جوانانهای تبدیل شده است که ضمن اینکه گوی رقابت را از سیگار ربوده است، مرزهای جنسیت را نیز درنوردیده و به جمعهای زنانه ورود پیدا کرده است. به نحوی که برخی از زنان و دختران به مشتریان ثابت سفرهخانههای سنتی و مکانهای عرضه قلیان تبدیل شدهاند و آنان تا زمانی که سرخی ذغال به خاکستر تبدیل نشود و چای قوری ته نکشد، حاضر به ترک مکانهای عرصه قلیان نیستند!
کمبود تفریح برای زنان
یک جامعهشناس، استعمال قلیان زنان را به نبود امکانات تفریحی و محدودیتهای بیشتر زنان گره زد و گفت: بسیاری از افرادی که قلیان مصرف میکنند به خوبی از زیانهای آن مطلع هستند، اما همچنان به مصرف آن ادامه میدهند. دلیل آن حتی اگر بیکاری باشد یا نبود تفریح، ولی نشان میدهد سیاستهای مقابله با این پدیده همچنان ناکارآمد است. فرناز آزادی افزود: واقعیت این است که امکانات تفریحی و زمینه تفریحات سالم در کشور برای جوانان بسیار کم و محدود است، اما در این میان زنان از محدودیتهای بیشتری برخوردارند. باید فضاهایی در شان خانمها برای دور هم جمعکردن آنها ایجاد شود.
یائسگی و تخریب هورمونهای جنسی
یک پزشک زنان نیز با بیان اینکه اگر زنان و دختران از تأثیر منفی دود سیگار و قلیان بر سلامتی خود آگاه باشند، هرگزسمت آن نمیروند، به همدلی گفت: مصرف سیگار و قلیان موجب اختلال در جذب کلسیم و ساخت استخوان، یائسگی زودرس، کاهش وزن و تخریب هورمونهای جنسی میشود که به تسریع پوکی استخوان میانجامد. زنانی که سیگار یا قلیان میکشند، زودتر به سن یائسگی نزدیک میشوند و این امر موجب کاهش باروری در آنها میشود. احتمال سقط در این گونه زنان نیز بیشتر از افراد غیرسیگاری است و کودکان آنها نیز پس از تولد در معرض امراض گوناگون قرار میگیرند و نیز دارای وزن کمتری در زمان تولد هستند. مرضیه لطیفی افزود: صرفنظر از تأثیر دود بر ناباروری زنان، استعمال دود بر پوست هم تأثیر زیانباری میگذارد. هر پک سیگار حدود ۷۰ سیسی و با هر پک قلیان حدود ۳۰۰ سیسی دود وارد ریهها میشود. دود حاصل از استعمال دخانیات نه تنها پوست را خشک میکند، بلکه با مسدود کردن رگهای خونی، از میزان جریان خون در صورت کاسته شده و مواد مغذی ضروری و اکسیژن کمتری به پوست میرسد. به این دلیل است که بسیاری از خانمهایی که به طور مرتب از سیگار و قلیان استفاده میکنند، همیشه چند سال بیشتر از سنشان نشان میدهند؛ زیرا به عقیده متخصصان پوست سیگار کشیدن میزان ذخیره ویتامین A را در بدن کاهش میدهد و همین موضوع باعث بروز چین و چروک دور چشم و اطراف دهان میشود.
سن مصرف قلیان در کشور به حدود ۱۳ سال رسیده است
دبیرکل جمعیت مبارزه با دخانیات نیز اعلام کرد: افزایش دوبرابری گرایش زنان و دختران ایرانی که مادران آینده جامعه به شمار میروند به مصرف قلیان، بسیار نگران کننده است. محمدرضامسجدی افزود: متاسفانه این روزها قلیان از ابزار سرگرم کننده خانوادهها به ویژه جوانان شده و گرایش زنان نیز به این ماده دخانی بسیار افزایش یافته است که پسندیده نیست. وی اظهار داشت: سن مصرف قلیان در کشور به حدود سیزدهسال رسیده که در میان دختران به شدت افزایش یافته است. این مسئله، بحرانی و مهم است؛ زیرا منجر به آسیبهای بسیاری در آینده میشود. مسجدی خاطرنشان کرد: قلیان با طعمهای مختلف و میوهای که حاوی ترکیبات روانگردان است، به صورت خانوادگی مصرف میشود و به راحتی دختران در کنار پدران و همسران این ماده خطرناک و سمی را دود میکنند. در حالی که این سنتشکنی است و فرهنگ غنی ایرانی را پایمال میکند. مسجدی ادامه داد: سرطانهای ریه، دهان و مثانه از جمله بیماریهای ناشی از کشیدن قلیان است و اسانسهایی که به تنباکوهای جدید میزنند، موجب حساسیت و سرفههای مزمن همراه با خلط میشود. به گفته مسجدی، افرادی که قلیان میکشند باید از این واقعیت مطلع باشند که دود قلیان چون از آب رد میشود و مرطوب است، مدت زمان بیشتری در ریهها
میماند. دبیرکل جمعیت مبارزه با دخانیات اظهار داشت: استفاده از قلیان سبب اختلال در جذب کلسیم، کاهش وزن و تخریب هورمونهای جنسی خواهد شد و در نتیجه پوکی استخوان پدید میآید. وی با بیان اینکه قلیان بیش از ۷۲۰۰ ماده زیان بخش دارد، اظهار داشت: درحالیکه در سیگار تنها چهار هزار ماده مضر شناسایی شده و باید توجه داشت که ضرر قلیان بسیار بیشتر از مصرف سیگار است.